Primeur langste zelfsluitende waterkering ter wereld

Overijssels huzarenstukje afgeleverd in vissersdorp Spakenburg

De Overijsselse combinatie Van Heteren Weg -en Waterbouw – Jansen Venneboer heeft de langste zelfsluitende waterkering ter wereld in het vissersdorp Spakenburg gebouwd.

Daarmee is een regelrecht huzarenstukje afgeleverd.

Over een lengte van 300 meter komt een glasvezelversterkte keerwand vanzelf 80 cm omhoog bij hoog water en zal uit zichzelf weer in de grond verzinken als het waterpeil daalt. Twee “R” Recycling Groep, één van de vaste toeleveranciers voor Van Heteren Weg -en Waterbouw uit Hengelo, leverde het zandduomix voor de ondergrond van de bestrating rondom de unieke hoogwaterkering.

Het waterwerk krijgt mondiale media-aandacht. Een zelfsluitende waterkering van deze omvang is nog nergens toegepast;. De zelfsluitende waterkering beschermt het dorp en het grote achterland tegen hoogwater tijdens noordwesterstormen bij windkracht 12 en meer. Het waterwerk valt nauwelijks op omdat hij volledig is verzonken in de grond. Dankzij de bijzondere afdekplaten met de daarin gegraveerde tekst van het Spakenburgse volkslied moeten de wandelaars enigszins beseffen dat ze over een bijzonder object lopen. “Daar hebben we veel punten mee gescoord. Spakenburg is bijzonder trots op dit project”, vertelt projectleider Bart Boksebeld van Van Heteren Weg -en Waterbouw.

 

van heteren mark

 

 Hoogwaterkering mag stadsbeeld Spakenburg niet verstoren

De primaire waterkering in de historische kern van het vissersdorp voldeed niet meer aan de eisen van deze tijd en moest worden verhoogd en versterkt om overstromingen van de Eem en Zuidelijke Randmeren tegen te gaan. Het waterschap Vallei en Veluwe zocht een oplossing die het unieke dorpsgezicht van het vissersstadje niet zou verstoren en weinig ruimte in beslag zou nemen. Een vaste kademuur was geen optie, maar de zelfsluitende waterkering van Aggéres bood uitkomst. De in de grond verzonken waterkering die bij hoogwater vanzelf opdrijft werd in kleinschalige omvang al in de VS en Australië toegepast, maar nog nooit over zo’n grote lengte in de functie van een primaire hoogwaterkering.

Het  waterschap Vallei en Veluwe gaf  Van Heteren Weg -en Waterbouw – Jansen Venneboer de opdracht het waterwerk in Spakenburg aan te leggen. De zelfsluitende waterkering is een bestaand concept, maar moest geschikt worden gemaakt voor toepassing in een primaire waterkering. “We hebben samen met Deltaris, het kennisinstituut van Rijkswaterstaat, aangetoond dat de betrouwbaarheid van het systeem absoluut voldoet voor een primaire waterkering. Best uniek dat wij zo’n grote bijdrage aan de engineering hebben geleverd”, zegt Boksebeld.

“Wat de lastige uitdagingen waren?”, herhaalt de projectleider de vraag. “Eén van de grootste opgaves was om de zelfsluitende kering -die normaliter autonoom werkt- bedienbaar te maken voor het waterschap zonder dat dit ten koste gaat van de faalkans en betrouwbaarheid. Het waterschap  eiste dat de kering binnen 3 uur en met inzet van maximaal 4 medewerkers opgezet moet kunnen worden. Dat hebben we in de praktijk getest.

Een andere belangrijke uitdaging was om zo min mogelijk overlast aan de omgeving te veroorzaken. De middenstand in het centrum van Spakenburg verdient haar geld aan toerisme, dus is het logisch dit proces zo min mogelijk te verstoren. We hebben van dag 1 uitgebreid overleg gevoerd met de opdrachtgever, gemeente, botterwerf, jachthaven, winkeliers en aanwonenden over het ontwerp en uitvoeringswijze. Zij mochten op detailniveau meebeslissen.”

 Waterkering gaat door waterdruk vanzelf omhoog en omlaag

Op luttele afstand van de kade in het centrum van Spakenburg hangt de glasvezel versterkte composieten wand in een stalen bak, omgeven door een geprefabriceerde betonbak. De constructie van de bak is op deze wijze ontworpen, omdat de waterdruk een enorme belasting uitoefent op het systeem. Door twee aanvoerbuizen wordt het water vanuit rivier de Eem aangevoerd. Via een bassin gaat bij bepaalde hoogwaterstanden de kering vanzelf omhoog door de ‘wet van communicerende vaten’. Als het waterpeil zakt, zinkt de kering weer in de grond.

Net als de engineering had de uitvoering van het werk nogal wat voeten in de aarde. In eerste instantie moesten delen van de bestaande primaire waterkering worden vervangen. Hiervoor zijn nieuwe damwanden in de grond gedrukt als basis voor de nieuwe waterkering. “Een 80 tons drukstelling kwam er aan te pas”, vertelt de projectleider van Van Heteren Weg -en Waterbouw. “Dat is niet niks om door die smalle straatjes van Spakenburg te transporteren. Gelukkig bestond de heiploeg uit Spakenburgers die plaatselijk bekend erg waren. Die konden de omwonenden op hun gemak stellen.”.

 

Door zandduomix ligt de bestrating zo vast als een huis

 

Na de damwanden werd over 300 meter lengte een sleuf gegraven om de betonbak en stalen binnenbak in te laten en de  kering erin te ‘hangen’. De bestrating rondom moest erosiewerend zijn om piping (in die situatie stroomt water via een zandlaag onder een dijk door en komt het achter de dijk weer omhoog) vanuit de haven te voorkomen en schade aan de achterliggende verharding door voorkomen. Het waterschap koos aanvankelijk voor een halve meter zandcement stabilisatie. Dat was geen gelukkige keuze. De juiste oplossing vond men in hydraulisch menggranulaat en een straatlaag van zandduomix.

Leverancier Twee “R” Recycling Groep heeft dit recept ontwikkeld  Deze straatlaag is een mengsel van LD gegranuleerde hoogoven-/staalslak en straatzand. “De samenstelling van beide grondstoffen luistert heel nauw; het moet zo homogeen mogelijk worden gemixed in een menginstallatie”, zeggen Boksebeld en Mark Hofman, commercieel manager van Twee “R” Recycling Groep. “Het gebruikte hydraulische hoogoven-/staalslakmengsel is een bijproduct bij de vervaardiging van staal. We hebben zandduomix toegepast als straatlaag van grote haventerreinen met zwaar verkeer, marktpleinen en bijvoorbeeld drempels en wegversmallingen waar veel over hetzelfde spoor wordt gereden en geen verzakking mag plaatsvinden. Dat is ook geenszins het geval rondom de flexibele waterkering in Spakenburg; de straatstenen liggen er bijzonder strak in. “Daarnaast is een groot voordeel dat je het zandduomix gedurende langere tijd kunt verwerken, in tegenstelling tot bijvoorbeeld cement”, licht Hofman toe.

 

Hoe dan ook: de gemeente Spakenburg is volgens Boksebeld supertevreden over het totale eindresultaat. “We hebben bij dit project toch een prachtig Twents visitekaartje afgeleverd”.

Maxima en Willem-Alexander

 

Bekijk deze film over de werking van de waterkering in Spakenburg. https://www.youtube.com/watch?v=4HteMV4syzk

Terug naar overzicht
©2016 Twee "R" Recycling Groep B.V.   |   Sitemap   |   INLOGGEN   |   Disclaimer   |   Website gemaakt door Webton